Η Εξομολόγηση

Δημοσιεύτηκε στις 10.08.2016 στην κατηγορία Γνωρίζοντας τα Μυστήρια

Μετάνοια- Εξομολόγηση 

 

 

Απαντήσεις σε ερωτήματα δογματικά 
Ανδρέα Θεοδώρου, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, 1997, σελ. 163-165 

 

Σε τι αποβλέπει το μυστήριο της μετανοίας και εξομολογήσεως; 

 

Για να λουσθεί η ψυχή πνευματικά και να καθαρισθεί από το ρύπο της αμαρτίας. Για να γίνει αυτό πρέπει ο άνθρωπος να μετανοήσει πρώτα για τις αμαρτίες του, να συντριβεί η καρδιά του για ό,τι προσέβαλε τη χάρη του Θεού, να λάβει απόφαση να απαλλαγεί από τα αμαρτωλά πάθη και τις κακές του συνήθειες, να μισήσει τη σαγήνη της αμαρτίας, η οποία μπορεί να νεκρώσει την ψυχή του, και κατόπιν να προσέλθει στον πνευματικό λειτουργό της Εκκλησίας και να εξομολογηθεί σ' αυτόν με φόβο Θεού και ειλικρίνεια τα αμαρτήματα που πιέζουν τη συνείδηση του. Ο πνευματικός, διαπιστώνοντας ειλικρινή μετάνοια και προθυμία αλλαγής βίου, συγχωρεί τον εξομολογηθέντα, διαβάζοντας του ειδική συγχωρητική ευχή. Την εξουσία αφέσεως αμαρτιών έχει ο ιερέας ως λειτουργός της Εκκλησίας, την όποια εφοδίασε ο Χριστός με τη δύναμη του «δεσμείν και λύειν» αμαρτίες επί της γης: «Αν τινων αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς, αν τίνων κρατήτε, κεκράτηνται» (Ιωαν. 20, 23). Με τη συγχώρηση του ο άνθρωπος απαλλάσσεται τελείως από την ακαθαρσία της αμαρτίας λουσμένος στη χάρη του Θεού, και ανακτά τη δικαίωση του ενώπιον του Θεού, την όποια μπορεί να έχασε δια των θανάσιμων αμαρτημάτων του. Το μυστήριο μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές, ανάλογα με τις εκάστοτε πνευματικές ανάγκες της ψυχής. Δικαίως δε χαρακτηρίζεται και ως δεύτερο βάπτισμα, επειδή λούζει, καθαρίζει την ψυχή. 

 

 

Δεν αρκεί μονάχα η μετάνοια και η απ' ευθείας εξομολόγηση στο Θεό; Γιατί τάχα να εξομολογούμαστε και στον ιερέα; 

 

Το ερώτημα είναι κάπως πονηρό. Και φυσικά πρέπει να εξομολογούμαστε τα αμαρτήματα μας απ' ευθείας στο Θεό(«Και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών», Κυριακή προσευχή, Ματθ. 6,12). Αυτό είναι βασικό χρέος μας. Ο Χριστός όμως ίδρυσε ειδικό προς τούτο μυστήριο και το παρέδωσε στην Εκκλησία του, το όποιο δεν μπορεί να τελέσει όποιος όποιος, αλλά μονάχα ο ιερέας, ως εντολοδόχος του Θεού, ο οποίος είναι πατέρας και γιατρός πνευματικός των ψυχών. Όπως ο φυσικός γιατρός για να μπορέσει να θεραπεύσει τη νόσο, πρέπει να εξετάσει προσεκτικά τον ασθενή, να κάνει διάγνωση της νόσου του και κατόπιν να προχωρήσει στη θεραπεία της, έτσι και ο πνευματικός πατήρ πρέπει να διαγνώσει τη φύση της πνευματικής ασθένειας και την ειλικρίνεια του μετανοούντος, για να μπορέσει να θεραπεύσει την πάσχουσα και αλγούσα ψυχή. Αν δε γίνει προσωπική εξομολόγηση, πως θα κάνει τη δουλειά του ο ιερέας; ’λλωστε τα μυστήρια της Εκκλησίας, όπως και στα προηγούμενα είπαμε, δεν είναι μαγικές τελετές, αλλά κινούνται στον ελεύθερο διαπροσωπικό χώρο. Ο ασθενής πρέπει να επισκεφθεί προσωπικά το γιατρό της ψυχής του. 

Αυτό έταξε ο Θεός και αυτό απαιτούν οι ανάγκες του ιερού μυστηρίου. Μήπως όμως ο αμαρτωλός, διαπιστώνοντας τα αμαρτήματα αυτά, προφασίζεται «προφάσεις εν αμαρτίαις»; Αποφεύγει τον ιερέα, γιατί ντρέπεται να εξομολογηθεί τις αμαρτίες του; 

 

Είναι απαραίτητα τα επιτίμια που επιβάλλει ο ιερέας στον εξομολογούμενο; 

 

Απαραίτητα, Οχι. Είναι όμως χρήσιμα και ωφέλιμα. Είναι παιδαγωγίες, φάρμακα θεραπευτικά. Όταν ο πνευματικός διαγνώσει πλημμελή μετάνοια στον έξομολογούμενο, δεν του παρέχει άφεση αμαρτιών, αλλά του επιβάλλει επιτίμια (τον κανόνα), για να τον στερεώσει πνευματικά και να τον οδηγήσει σε ειλικρινή και πλήρη μετάνοια. Το ίδιο μπορεί να κάνει και σ' αυτόν που έλαβε ήδη άφεση αμαρτιών, για να τον στερεώσει στην πνευματική του ζωή και στον αγώνα του κατά της αμαρτίας. Αν λείπουν τα έπιτίμια, δεν παραβλάπτεται η ολοκληρία του μυστηρίου. 

Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι, ότι τα επιτίμια δεν έχουν το χαρακτήρα ικανοποιήσεως της θείας δικαιοσύνης. Δεν είναι δηλαδή κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να κάνει ο αμαρτωλός για να ικανοποιήσει τη θεία δικαιοσύνη, που απαιτεί την τιμωρία του πταίσαντος για τις παραβάσεις του νόμου του Θεού. Την τοποθέτηση αυτή παίρνει η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Κατ' αυτήν ο αμαρτωλός πρέπει να κάνει όλα τα επιτίμια στην παρούσα ζωή. Αν εν τω μεταξύ πεθάνει, θα πληρώσει το χρέος στο Ρ urgatorium (καθαρτήριο πυρ). Η Εκκλησία φυσικά (ο Πάπας) μπορεί να τον βγάλει από εκεί δίνοντας του συγχωροχάρτι. Παλαιά αυτό γινόταν με την καταβολή χρημάτων!

 

Πηγή: Αποστολική Διακονία